N.V. Vliegtuigbouw:

Foto (album) Henk Vrielink.

1936:
• Op 14 juli 1936 werd de N.V. Vliegtuigbouw te Deventer opgericht door Johannes Pieter Spruyt, Adrianus Leendert Bauling, Hendrik Jan Ankersmit Junior en Willem van Graft.
• De directie van de N.V. Vliegtuigbouw was gezeteld aan de Zwolsestraat 4 (nu Gibsonstraat) in Deventer. Een schuurtje en zolderruimte aan de Molenbelt werd al spoedig omgeruild voor een wat grotere vliegtuig fabriek aan de Berkelweg.
• De testvluchten werden door dhr. Bauling en een aantal andere luchtvaart-pioniers uitgevoerd. Dhr. A.L. Bauling was naast directeur van de N.V. Vliegtuigbouw tevens voorzitter van de Vliegclub Teuge.

A.L. Bauling, 1936. Foto archief Govert Steen, via Rob Philips.

1937:
• Jan Wijkens (zweefvliegtuigbouwer, zweefvlieger, instructeur van de Vliegclub Teuge en chef van de N.V. Vliegtuigbouw) ontwierp dit jaar de “Universal”.

ESG, Grunau Baby en Universal:
• De Anfänger PH-27 kreeg dit jaar gezelschap van een Grunau Baby en een ESG. Beide typen werden in licentie gebouwd op een zoldertje in Deventer bij de N.V. Vliegtuigbouw.

Bron: Avia.

Foto via Ben Hulleman.

Foto (album): Henk Vrielink.

Vliegtuigen gebouwd door de N.V. Vliegtuigbouw:

Bron: AVIA.

PH-43 DFS.49 Grunau Baby IIa (1/I)
Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
20/06/36 Zweefvliegclub “Rotterdam”, Rotterdam. “Koosje”.
../05/40 Vernield te Rotterdam.
Opmerking: Dit was het eerste product van de NV Vliegtuigbouw.

PH-45 DFS.49 Grunau Baby IIa (2/I)
Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
../../36 Eerste Limburgsche Zweefvliegclub, Heerlen.
../../47 Landde ergens in Limburg in de bomen en werd daarbij zwaar beschadigd.”Geheel nieuwe neus vanaf de dashbordspant, geheel nieuwe staart vanaf achterkant vleugel. Negen stuks nieuwe spanten. Zes achtergordingen vóór aangelast. “Nieuwe beplating neus en staart. Rechter stabilo gerepareerd”.Eigenlijk was dus van de romp alleen de cockpitsectie bruikbaar bij de herbouw welke door een LTS uitgevoerd werd.Pas in juni 1951 was dereparatie gereed en op 30/06/51 werd de Baby weer gekeurd voor de afgifte van een Bewijs van Luchtwaardigheid.

Foto (album) Henk Vrielink.

PH-46 DFS.49 Grunau Baby IIa (3/I)
Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
28/07/36 Eerste vlucht.
20/10/37 PH-46 Grunau Baby IIa:
• J. Stuy overtrokken, tegen PH-9 geland met de Grunau Baby IIa PH-46.
NV Nederlands Instituut voor Zweefvliegen, Amsterdam.
../../38 Romp gebroken want het inspectie-rapport van bezoek bij NV Vliegtuigbouw dd. 05/10/38 zegt:

PH-46, type Grunau Baby.
Breuk van den romp gezien.NV Nationale Luchtvaart School, Rijswijk. “Blue Baby”.
../../44 Verloren gegaan in Arnhem.
Opmerking: Eén bron zegt: “Verongelukt 20/05/38”, dit slaat dan ongetwijfeld op bovenvermelde gebroken romp.

25/08/37 PH-46 Grunau Baby IIa:
• Tijdens de bocht na het rugwindbeen van het circuit werd zoveel hoogte verloren dat het veld niet meer bereikbaar was. De bestuurder was daar echter niet zo van overtuigd en vervolgde hardnekkig het circuit in plaats van naar een goede landingsplaats uit te kijken.
• Op het laatste moment drong de situatie tot hem door, hij schopte de kist om en botste toen tegen een drinkplaats voor koeien, de staart zwiepte om, sloeg tegen een hek en brak af. Bestuurder: H. Vrielink.

Het einde van de 121ste vlucht van Henk Vrielink met de PH-46. Foto’s: Henk Vrielink.

PH-50 DFS.49 Grunau Baby IIa (4/I)
Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
../../36 Eerste vlucht.Walcherensche Zweefvliegclub, Koudekerke. “Roenkel”.
../07/39 Ongeval tijdens zomerkamp. Afgeschreven ná 25 april 1942.

Bron: De Vliegsport.

PH-53 ESG (-)
Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
../11/36 Eerste vlucht.
07/11/36 Doetinchemse Zweefvliegclub, Doetinchem.

PH-56 ESG(2/I)
Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
Noord Nederlandssche Aero Club, Groningen.
Tijdens de oorlog beschadigd en afgeschreven.

PH-57 ESG (3/I)
Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
Roomsch Katholieke Brabantsche Aeroclub, Bergen op Zoom.

Foto (album) Henk Vrielink.

PH-58 DFS.49 Grunau Baby IIa (5/I)
../../36 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer. (BvL.10)
24/08/37 Eindhovensche Zweefvliegclub, Eindhoven. “Snijder”.
07/09/37 BvL geschorst wegens ongeval.
Bij de reparatie door de Arnhemse Zweefvliegtuig Bouw kwam men tot de ontdekking dat de maatvoering bij de seriebouw niet constant geweest was. Er werden afwijkingen gevonden in de afmetingen van de vleugelligger. Na de reparatie was het leeggewicht 10 kg hoger, het was nu 140 kg. Dit bleek geen bezwaar voor het opnieuw uitreiken van het BvL.
30/10/37 BvL weer itgereikt.
14/06/38 BvL geschorst wegens ongeval.
26/07/38 BvL weer uitgereikt
28/06/49 Na de oorlog werd op deze datum voor het eerst weer een BvL uitgereikt.
29/06/49 Eindhovensche Aeroclub Eindhoven. “Snijder”452 PH-58
29/03/51 Eindhovense Aeroclub, Eindhoven. “Snijder”
03/06/51 Beschadigd tijdens de start.01/05/52 Verliep het BvL.
07/05/54 Waren de reparaties voltooid en werd weer een BvL uitgereikt.
08/05/65 Inschrijving doorgehaald.
• Het toestel bestaat nog en werd (in zeer laag tempo) gerestaureerd door F.A.P.M. Otten voor de Eindhovense AC.
• Eind 1997 werd er begonnen met de restauratie door “stichting baby 58” op Gilze-Rijen.• Medio 2002 hoopt Toon Fishert de eerste vlucht na restauratie met de ze Schneider Grunau Baby IIa te kunnen maken.
Op 8 mei 1965 werd de inschrijving PH-58 doorgehaald en het toestel werd opgeslagen in de oude Duitse hangaar van de Eindhovense Aero Club. In de jaren zestig werd bepaald dat de caseïne gelijmde zweefvliegtuigen niet meer luchtwaardig waren. Heel wat toestellen zijn toen op de brandstapel terecht gekomen maar de PH-58 werd door Frans Otten meegenomen naar Deurne met het doel het vliegtuig geschikt te maken voor statische expositie in een of ander museum. Er gebeurde echter niet veel met de baby en pas in 1995 gaf Toon Frishert aan dat hij de restauratie wel zou willen uitvoeren.
• Daartoe werd de Stichting Baby 58 in het leven geroepen met als doel “de restauratie, instandhouding en exploitatie van het zweefvliegtuig met de registratie PH-58”. Van de RLD werd toestemming verkregen het toestel te restaureren in luchtwaardige toestand en Frans Otten stond de PH-58 af aan genoemde stichting.• Toon Frishert bouwde een zolderverdieping op zijn huis en die ging als werkplaats dienen vooor de restauratiewerkzaamheden. In 1998 werd daadwerkelijk begonnen met de werkzaamheden en momenteel (../01/01) is de romp geheel ontdaan van triplex en diverse spanten, gordingen en andere onderdelen werden gerepareerd of vervangen. Men tracht het oorspronkelijke materiaal zo veedl mogelijk te behouden. Als de PH-58 klaar is, is het het oudste vliegwaardige in Nederland gebouwde zweefvliegtuig.
• Op 24 augustus 1937 werd het eerste BvL voor de PH-58 uitgereikt: nummer 109, maar op 7 september 1937 werd het alweer geschorst als gevolg van een ongeval op Eindhoven. Jh von der Nahmer botste ermee tegen een hek. Op 29 maart 1951 werd de Baby opnieuw ingeschreven op naam van de Eindhovense Aero Club met BvL 452. Het toestel heeft altijd de naam “Snijer” gevoerd.

Artikel uit BN/DeStem van 16-12-2000
Bredanaar heeft vliegtuig op zolder
Van onze verslaggever
BREDA – Op een zolder aan de Bredase Ceresstraat staat een vliegtuig. En niet zomaar één. Het gaat om het oudste zweefvliegtuig van Nederland: de Grunau Baby II met het roepnummer PH-58. Bredanaar Toon Frishert is al sinds 1997 bezig met de restauratie van het toestel. “Volgend jaar wordt de Baby 65 jaar en dan moet ‘ie maar weer eens vliegen.”
De zolder van een stadswoning lijkt niet de eerst aangewezen plaats om een compleet vliegtuig op te knappen, maar voor Frishert is het de ideale plaats. Kan hij lekker aan huis klussen aan het bijzondere toestel. Volgend jaar wil hij klaar zijn met de restauratie, maar nu ziet het vliegtuig er zonder zijspanten en vleugels nog onafgewerkt en breekbaar uit.

Zwaarder
De Baby is ontworpen in 1932 in Duitsland en het model van Frishert is in 1935 in licentie gebouwd door Deventer Vliegtuigbouw. Aan het roepnummer PH-58 kan de Bredanaar aflezen dat het gaat om het oudste zweefvliegtuig van het land. Lager dan 58 zijn ze er namelijk niet meer.De houten Baby ziet er anders uit dan de hedendaagse gestroomlijnde toestellen. Hij is korter, zwaarder en van hout. Hij kan dan ook beduidend minder lang in de lucht blijven dan zijn ‘nazaten’. “Toch is de Baby het meest gebouwde zweefvliegtuig. Weliswaar onder verschillende namen, maar toch”, zegt Frishert.Het exemplaar van de Bredanaar is in de jaren zestig afgekeurd omdat de lijn was aangetast door vocht en los begon te laten. Frishert: “Daarna heeft ‘ie jarenlang in opslag gestaan. Hij is eigendom van de Eindhovense Aeroclub en daar kwamen ze op een gegeven moment voor de beslissing te staan: slopen of restaureren. Ik zou het zonde vinden om hem te verschroten en daarom wilde ik de Baby wel restaureren.”

Door het raam
Met man en macht is het toestel daarom in 1997 via de achtertuin naar Frisherts zolder getakeld. De romp paste precies door het grote zolderraam. Wanneer de Baby klaar is, moet hij via dezelfde weg weer naar buiten. De romp mag niet veel breder meer zijn, anders kan hij niet meer door de gang die de achtertuin van de Bredanaar met de straat verbindt.Het is niet voor het eerst dat Frishert een vliegtuig opknapt. Eerder heeft hij al drie andere toestellen vliegwaardig afgeleverd. “Ik hoop dat de Baby volgend jaar af is en dan hou ik op met restaureren. Het is toch wel erg veel werk. We willen in 2001 naar het ‘Baby Treffen’ dat elk jaar wordt gehouden. Dat vindt dan plaats in Polen, op de plaats waar de eerste Baby is ontworpen. Dan is de Baby ook 65 jaar en dan moet ‘ie maar weer eens vliegen.”

PH-59 ESG (4/I)
Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
../../37 Vliegclub “de Teuge”, Deventer (of Centrale Vliegschool)
NV Nederlandsch Instituut voor Zweefvliegen, Amsterdam.KNVvL, ‘s-Gravenhage. In bruikleen aan Leidsche Zweefvliegclub, Oegstgeest.
../../44 Verloren gegaan in Arnhem.

PH-67. Foto (album) Henk Vrielink.

PH-67 Wijkens Universal (1/I)
Ontworpen door J. Wijkens en gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
../../37 Vliegclub “de Teuge”, Deventer (of Centrale Vliegschool, Teuge).
NV Nederlandsch Instituut voor Zweefvliegen, Amsterdam.
Vliegclub “de Teuge”, Deventer.

PH-69 ESG (5/I)
Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.Zweefvliegclub “Rotterdam”, Rotterdam.
../05/40 Vernield te Rotterdam.

PH-70. Foto (album) Henk Vrielink. Op de achtergrond Hornet Moth G-AESE.

PH-70 Grunau 8 (V.D.1)
Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
20/07/37 Eerste vlucht.
06/08/37 Centrale Vliegschool, Teuge.
27/05/50 Vliegclub Teuge, Deventer.494 PH-70
04/06/51 Vliegclub Teuge, Deventer.
Het toestel is in de seizoenen ’51 en ’52 niet gebruikt ‘aangezien een lierstart met een neushaak zich niet loont’ en de club niet over een sleeptoestel beschikte.
01/09/52 Kwam er RLD-toestemming het toestel van een zwaartepuntshaak te voorzien.
../..55 Beschadigd.
01/07/61 Verkocht aan H. Schwing, Rijsenhout (niet op BvI vermeld).
24/09/61 Buiten gebruik gesteld.
28/01/72 Inschrijving doorgehaald.
Opmerking: Het toestel bestaat nog. In 1985 kwamen de originele tekeningen weer boven water (bij Ir. C.W.A. Oyens) en sedert 23/09/88 is het toestel als NVAV project no. 70(!) weer aangemeld bij de RLD voor herbouw door Dick N. Funcke. RLD-nummer A88-073Wel moet er een nieuwe vleugel gebouwd worden omdat er in deze laatste dertig jaar nogal nonchalant mee is omgesprongen. RLD-nummer A88-073.

PH-71 DFS.49 Grunau Baby IIa (1/II)
../../37 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
Helderse Zweefvliegclub, Den Helder.
../../44 Licht beschadigd te Arnhem. Definitieve lot niet bekend.

PH-74 ESG (6/I)
../../37 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
../../37 Haagsche Zweefvliegclub, Den Haag.
../05/40 Vernield op vliegveld Ypenburg.

PH-76. Foto (album) Henk Vrielink.

De PH-76 werd gedoopt. Foto (album) Henk Vrielink.

PH-76 DFS.49 Grunau Baby IIa (2/II)
../../38 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
../../38 Vliegclub “de Teuge”, Deventer
../05/38 Ongeval te Teuge. Bestuurder A.L. Bauling.
../../50 Dit jaar niet gevlogen.
../04/51 Zou het toestel weer in gebruik genomen worden maar het bleek er slecht aan toe.
495 PH-76
04/06/51 Vliegclub Teuge, Deventer.
09/06/52 Werd het toestel na reparaties (zie 4/51) weer voor het BvL gekeurd.
21/06/59 Ongeval te Teuge. Harde landing te Teuge door foutieve afvangprocedure.
10/04/68 Inschrijving doorgehaald. “Verzoek van KNVvL”.

PH-82 ESG (1/II)
../../38 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.Op 14/03/38 in aanbouw, toen werden de spanbok en één stel vleugels geïnspecteerd.30/03/38 Eindkeuring bij NV Vliegtuigbouw, Deventer.17/04/38 Hilversumsche Zweefvliegclub en Kleine Luchtvaart Club…/02/46 Bleken beide vleugels door vochtinwerking zodanig slecht te zijn dat het toestel afgeschreven werd.

PH-83 ESG (2/II)
../..38 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
Op 14/03/38 was het hele toestel, onbekleed, gereed.
NV Nederlandsch Instituut voor Zweefvliegen, Amsterdam.
Vliegclub “de Teuge”, Deventer.
30/03/38 Eindkeuring bij NV Vliegtuigbouw, Deventer.
25/04/51 Beschadigd te Teuge.”Toestel door een windhoos over de kop geslagen”.In het hoogteroer braken enige ribben en diagonalen. De bovengording van het staartstuk is doorgebroken.
02/05/51 Was de reparatie voltooid en werd weer een BvL uitgereikt.

PH-84 DFS.49 Grunau Baby IIa (3/II)
../..38 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.Arnhemsche Zweefvliegclub, Arnhem.
../..51 Het toestel werd geheel gereviseerd.
492 PH-84
28/05/51 Geldersche Zweefvliegclub, Dieren (ongedateerd Brummen)
13/10/64 Inschrijving doorgehaald. “Vliegtuig niet meer luchtwaardig”

PH-85 DFS.49 Grunau Baby IIa
../..38 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
30/06/38 Werden de gereedgekomen vleugels geïnspecteerd.
A.D. de Koster/NV Nederlandsch Instituut voor Zweefvliegen, Amsterdam.Leidsche Zweefvliegclub, Oegstgeest. Zuidhollandsche Zweefvliegclub.
Is later gebruikt (verbruikt!) bij sterkteproeven.

PH-86 DFS.49 Grunau Baby IIa (2/III)
../..38 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
30/06/38 Werden van het in aanbouw zijnde toestel de langsliggers gecontroleerd.
Twentsche Zweefvliegclub, Enschede.
22/04/46 Schaats gebroken.
25/05/46 Op 4 meter hoogte overtrokken en tegen de grond geslagen.
Twee rompgordingen, twee spanten en de schaats gebroken.
21/07/46 Bij harde landing de schouderlijst beschadigd.
../..47 Te hoog afgevangen waardoor het toestel met een harde klap op de grond terecht kwam. Rompbekleding beschadigd.
../05/50 Ongeval te Twente.Maakte een zware kraak en werd pas in 1952 weer gerepareerd.

PH-87 ESG (3/II)
../..38 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
14/03/38 Werden de linker vleugel en de liggers voor de rechter vleugel van het in aanbouw zijnde toestel geïnspecteerd.
30/06/38 Staartvlakken geïnspecteerd.
../../39 Er moet een incident plaatsgevonden hebben want AVIA 1939 No. 3 schrijft “er moet een bouwploeg gevormd worden om hem in enkele weken tijds weer vliegklaar te maken”Zweefvliegclub Tilburg, Tilburg.

PH-89 ESG (4/II)
../..38 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
16/06/38 Vleugel gereed om te bekleden.Midden Limburgsche Zweefvliegclub.
Het toestel heeft de oorlog overleefd maar verder is er niets over bekend.

Foto (album) Henk Vrielink. “V-20 1939”.

PH-90 Snellen V.20 (1/I)
../../38 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.

VERSLAG VAN DE KEURING BIJ DE N.V. VLIEGTUIGBOUW OP 16 JUNI 1938.
TYPE V – 20.—————-
De ribben 7 – 8 aansluiting aan ligger waren los en zullen beter verlijmd worden met hoekklosjes. Rib 1 stond krom moet losgemaakt en rechtgezet worden.De beslagen voor dit toestel zijn door henzelf gelascht (door Wijkens). Het is gewenscht, dat hij bij ondergeteekende eerst een proef aflegt alvorens door te gaan met lasschen.Het dubbel- en enkelrolbeslag voor hoogteroerkabel is te slap en moet verstijfd worden; de wijze waarop deze verstijving moet worden uitgevoerd is door ondergeteekende aangegeven.De staartgroep moet alvorens men ertoe overgaat het te beplanken, nog open gecontroleerd worden. Hiervan zal bericht gezonden worden aan de L.V.D.

Opmerking: Het was het eerste zweefvliegtuig in Nederland dat uitgerust was met vleugelkleppen (flaps) en dat werd toegelaten voor akrobatiek.
../../39 Eerste vlucht.
../../39 Vliegclub “de Teuge”, Deventer.

1939 V-20 PH-90: Foto: Henk Vrielink.

Tijdens de oorlog ondergedoken bij de textielfabriek Ankersmit te Deventer.
../02/51 Ongeval.
496 PH-90
04/06/51 Vliegclub Teuge, Deventer.
../../51 Er bestaat een ongedateerd schade-rapport dat vermoedelijk uit dit jaar stamt: “Bij inspectie bleken de vleugelwortels vermoedelijk door inwatering, aangetast te zijn”. In beide gevallen moest er nogal wat beplating en andere delen vervangen of opnieuw verlijmd worden.

Datum onbekend. Vermoedelijk eind jaren ’50, beging jaren ’60. Album Johannes Bosman, via Wim van Straten.

25/04/59 Ongeval te Teuge. De rechtervleugel raakte de grond bij de start en het toestel vloog met de neus de grond in. Tipman liep niet vergenoeg mee of/en de bestuurster corrigeerde niet adequaat.

22/04/62 Ongeval te Teuge. Direct na de start trok het toestel naar rechts weg. Correctie had juist een averechts resultaat. De rechtervleugeltip raakte de grond en er volgde een grondzwaai van 160 graden. Vleugel op twee plaatsen gebroken en de romp ter hoogte van de hoofdspant.Het bleek dat de rolroeren op de kop waren gemonteerd!Hoewel het ook een onhandige constructie was die iets dergelijks mogelijk maakte (de wet van Murphy!) was er eerst toch nog sprake van een openbare behandeling. Er was namelijk wel een modificatie aangebracht waardoor een onjuiste montage onmogelijk werd maar die was om onduidelijke redenen niet lang voor het ongeval verwijderd.
../../63 In 1963 werden de wrakstukken voor ƒ 200,- gekocht door Jan Heerink en Jan Hartkamp van de Twentsche ZC.
24/07/65 Eerste vlucht…/../69 Buiten gebruik gesteld na nog zo’n 100 vluchten gemaakt te hebben.02/02/72 Inschrijving doorgehaald.01/06/74 Naar Aviodome-collectie.

Snellen V-20 (c/n 1 serie I)
Designed by Roelof (Roeland?) Jan Snellen; built by N.V. Vliegtuigbouw, Deventer 1938; first Dutch aircraft fitted with flaps; PH-90 Vliegclub Teuge, Deventer 1939 (based Teuge); damaged in unknown accident Teuge 14May1939; repaired; stored in cottonfactory of N.V. Ankersmit, Deventer during war years; took part in airshow 22Sep1946 to celebrate re-opening of airfield, piloted by A.L. Bauling; Als gevolg van inwatering moesten forse reparaties gedaan worden. Neus- en liggerbeplating lagen los, de vleugelwortel was beschadigd, Teuge Feb1951; PH-90 Vliegclub Teuge, Deventer 4Jun1951 (CoR 496) (based Teuge); took part in 1953 Nederlandse Kampioenschappen Terlet 14-27Jun1953 with A.L. Bauling (ended 9th out of 10 aircraft); damaged in take off accident Teuge 25Apr1959 when starboard wing hit ground and aircraft cartwheeled into the ground nose-first; repaired; verongelukt op Teuge 22Apr1962. Direct na de start trok het toestel naar rechts weg. Correctie had een averechts resultaat, de rechtertip raakte de grond, een grondzwaai van 160 graden volgde. Vleugel op twee plaatsen gebroken, romp tot aan hoofdspant vernield. Het bleek later dat dde rolroeren ondersteboven gemonteerd waren, de modificatie die dit kon voorkomen was om onduidelijke redenen verwijderd niet lang voor het ongeval; wreck sold to Jan Hartkamp & Jan Heerink (Twentsche Zweefvliegclub) for rebuild 1964 voor tweehonderd gulden (not mentioned on CoR); rebuild completed May1966 but unlikely that aircraft was flown anymore; cancelled 2Feb1972; on loan to Luchtvaartmuseum Aviodome, Schiphol 1Jun1974 for static exposition; severely damaged when aircraft fell from crane; reclaimed by owner Jan1985 to prevent further damage and to restore aircraft to flying condition; under restoration to fly Jan Heerink, Twente Apr1989; current.

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

PH-91 DFS.49 Grunau Baby IIa (3/III)
../..38 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
05/10/38 Van het in aanbouw zijnde toestel werd de romp goedgekeurd maar aan de vleuel moest nogal wat gerepareerd worden. Er was te onzorgvuldig gelijmd. Eén rib lag zelfs geheel los!.
./../38 Eerste vlucht.
../../38 Haagse Zweefvliegclub /Delftsche Studenten Aero Club, Delft.Zuidhollandsche Vliegclub.
07/05/52 Ongeval.
27/05/52 Reparaties aan de vleugel werden afgekeurd, huid was slecht aan de ribben gelijmd.
517 PH-91
11/10/52 Zuidhollandsche Vliegclub, Wassenaar (ongedateerd Den Haag).
25/01/59 Ongeval te Ypenburg. Kwam vlak na de start plotseling in een hagelbui terecht en kon het veld niet meer halen. Bij de dwarswindlanding die vanwege obstakels gemaakt moest worden ontstond schade aan de romp.
29/05/62 Ongeval te Keienborg.Bij buitenlanding met de rechtervleugel een laagspanningskabel geraakt. Hierdoor liep de snelheid zodanig op dat het gekozen veld te kort bleek. Vleugel op twee plaatsen gebroken, van de romp de hoofdspanten beschadigd.Vliegtuig werd afgeschreven.
18/06/64 Inschrijving doorgehaald.”Buiten gebruik gesteld”.

Foto (album) Henk Vrielink.

PH-95 DFS.49 Grunau Baby IIa (4/III)
../..38 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer (BvL.49)
05/10/38 Was de romp in aanbouw, de vleugel bleek slecht verlijmd en moest gerepareerd worden.
05/11/38 Romp goedgekeurd, stabilo en hoogteroer afgekeurd (moeten opnieuw aangeboden worden), vleugel behoudens enige details goedgekeurd.
../../39 Vliegclub “de Teuge”, Deventer “Anteparta”.
10/06/50 Ongeval te Boekelo.
497 PH-95
04/06/51 Vliegclub Teuge, Deventer. “Anteparta”.
Omgebouwd tot IIb door het uitrusten met flaps.
../../55 Beschadigd.
08/06/59 Vloog J. Bermsen overland naar Schladen in Duitsland, een vlucht van ruim 300 km.
10/04/68 Inschrijving doorgehaald. “Verzoek van KNVvL”.

PH-96 DFS.49 Grunau Baby IIa (6/III)
../..38 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer (BvL.49)
../../38 Tegen het einde van dit jaar waren er alleen enige kleinere onderdelen zoals hoogteroer en stabilo gereed en gekeurd. In oktober werden ook de twee langsliggers (goed-) gekeurd.
29/12/38 Vleugels, nog onbekleed, goedgekeurd.
../../39 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
../../39 Noord Nederlandsche Aero Club, Groningen.
../07/49 Tegen een boom gevlogen.Door de Stichting Zweefvliegen “Deelen” in beschadigde toestand van de NNAC gekocht.
../02/51 “Zal worden gerepareerd te Deelen onder toezicht van dhr. N.M. Vaassen”
08/06/51 “Dit zweefvliegtuig is thans gerepareerd en in de Centrale Werkplaats de KNVvL op Terlet aan Uw Dienst ter keuring aangeboden”Opmerking: In deze periode werden de toen vliegwaardige zweefvliegtuigen in het 3e register opgenomen.
In de brief van 08/06/51 werd tegelijkertijd een BvI aangevraagd. Waaromhet tot juni 1954 duurde voordat dit uitgereikt werd is mij niet bekend.
520 PH-96
21/06/54 Stichting Zweefvliegen deelen, Deelen (onged. Schaesbergen)
Omgebouwd tot IIb door het uitrusten met flaps.
28/05/60 Ongeval te Terlet, botsing in de lucht met PH-258. Uit de beschikbare gegevens kan worden afgeleid dat het tweetal, thermiekvliegend vermoedelijk in de wolken, op ± 900 meter hoogte tegen elkaar is gebotst. De Baby strotte neer waarbij de piloot (Ted v.d. Wal) om het leven kwam. Hoewel de K 8B ernstig beschadigd was -romp ontzet, deel vleugelvoorrand weggeslagen, eindlijst gebroken- zag deze piloot kans het toestel gecontroleerd aan de grond te krijgen. De Raad kon over de toedracht verder geen uitspraak doen, vast stond dat de Baby tegen de K 8B was gebotst maar daaruit kon wat betreft de schuldvraag geen conclusie getrokken worden.Wél werden de volgende conclusies getrokken:- overtreding van het verbod tot wolkenvliegen is misdadig.- bij thermiekvliegen moet een parachute worden gedragen.
24/10/61 Inschrijving doorgehaald.

PH-97 DFS.49 Grunau Baby IIa (5/III)
../..38 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer (BvL63).
05/10/38 Gekeurd.
29/12/38 Romp was in aanbouw.
28/06/39 BvL uitgereikt aan de NV Vliegtuigbouw, Deventer.

PH-98 DFS.49 Wijkens Universal (2/I)
../../.. Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
Vliegclub “de Teuge”, Deventer
../../52 Vloog het toestel nog met een geldig BvL, het was echter niet opgenomen in het derde register!

PH-100 ESG (5/II)
../..39 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
05/11/38 Werden de in aanbouw zijnde vleugels geïnspecteerd.
Stichting Nationaal Luchtvaartfonds.KNVvL, ‘s-Gravenhage.
../../46 Bij Eindhovensche Aeroclub, Eindhoven.

PH-101 DFS.49 Grunau Baby IIa (7/III)
../..39 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
05/11/38 Het in aanbouw zijnde stabilo werd geïnspecteerd en afgekeurd.
../../39 Stichting Nationaal Luchtvaartfonds. KNVvL. ‘s-Gravenhage.
../../40 Amsterdamsche Club voor Zweefvliegen, Amsterdam.
Het toestel heeft de oorlog overleefd.
Ongeval waarover verder niets bekend is. De vleugels werden nadien gebruikt voor de PH-190.

Foto: Henk Wadman.

PH-102 DFS.49 Grunau Baby IIa (8/III)
../..39 Gebouwd door NV Vliegtuigbouw, Deventer.
29/12/38 Was de romp in aanbouw en werden de vleugels ter inspectie aangeboden.
Van de linker vleugel moesten een paar ribben vervangen worden en liet de verlijming te wensen over. De rechter vleugel was goed.
../..39 Stichting Nationaal Luchtvaartfonds. KNVvL, ‘s-Gravenhage.
Eindhovensche Aeroclub, Eindhoven.
516 PH-102
15/07/52 Eindhovense Aeroclub, Eindhoven.
07/08/59 Inschrijving doorgehaald. “Verkocht naar België” OO-ZUN.

PH-103 t/m PH-110
Van deze serie kenmerken wordt altijd beweerd dat ze bestamd waren voor Grunau Baby’s die door de NV Vliegtuigbouw zouden worden geproduceerd. Bij de Rijksluchtvaartdienst is hiervoor echter geen bewijs gevonden.Uit het laatste inspectierapport dd. 29 december 1938 kan het volgende geconcludeerd worden:
Men had toen in aanbouw:
– een serie van 6 Grunau Baby’s- een serie van 6 Universal’s
Het rapportje maakt de indruk dat men met de serie Universal’s verder gevorderd was dan met de Baby’s. De genoemde drie Baby rompen moeten die van de 6/III, 7/III en 8/III (resp. PH-96, PH-101 en PH-102) geweest zijn.Als er inderdaad PH-nummers gereserveerd zijn geweest dan misschien eerder voor Universal’s dan voor Baby’s.Wél moet gezegd worden dat het verhaal gaat dat er en aantal Baby’s afgebouwd is voor de Duitsers die ze naar Duitsland afgevoerd zouden hebben.

Sagitta’s gebouwd door de N.V. Vliegtuigbouw:

Avia – 1957

N.V. Vliegtuigbouw:
• In 1960 werden bij de N.V. Vliegtuigbouw Sagitta’s gebouwd. Het zweefvliegtuig, ontworpen door P. Alsema is het enigste Nederlandse vliegtuig waarvan een serie gebouwd is en was voor die tijd een modern vliegtuig, maar kon door de opkomst van kunststof zweefvliegtuigen toch niet tot een grote populariteit komen. De Sagittafabriek was gezeteld in het gebouw van de vroegere Centrale Vliegschool.

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

Bron: Archief Vliegclub Teuge.

Bron: The World’s Sailplanes II.

N.V. Vliegtuigbouw:
• In 1966 betekende de opkomst van de kunststof zweefvliegtuigen het einde van de N.V. Vliegtuigbouw.
• Op 09/03/66 verklaarde de heer Bauling aan de RLD te stoppen met de bouw van zweefvliegtuigen. Tegelijkertijd probeerde hij de verplichtingen van de fabrikant als houder van het type-certificaat ook over te doen aan de RLD. Deze ging daar vanzelfsprekend niet op in. Tijdens dit zelfde onderhoud verklaarde de heer Bauling tevens dat hij nog twee Sagitta’s in voorraad had en dat hij nog wel door zou gaan met het aanmaken van diverse onderdelen.

Bron: Archief Vliegclub Teuge.

• Opmerkingen: In totaal zouden er vierentwintig toestellen gebouwd zijn (het hoogste mij bekende constructienummer is echter nr. 21). Hiervoor is vooralsnog geen bewijs gevonden. Als je echter alle toegekende registraties optelt (inclusief herbouw), dan kom je wel op 24 en waarschijnlijk werd dit dan ook bedoeld.
– N6446 = 1;
– OO-ZEV = 1;
– PH-266 / 280 / 302 / 307 / 308 / 309 / 310 / (311) / PH-??? / 319 / 384 / 403 en 424 = 13;
– ZK-GCW / ZK-GDO / ZK-GDX = 3;
– 012 / 014 / 016 / 017 / 018 / 019 (= onbekende constructienummers) = 6;
= 24;
• De laatste Sagitta (dit zou dus de PH-403 met constructienummer 021 moeten zijn) zou door de heer Bauling aan de Vliegclub Teuge geschonken zijn bij zijn afscheid als voorzitter. Hiervan is echter nooit bewijs gevonden.
• Van de ontbrekende vliegtuigen is inmiddels vast komen te staan dat deze inderdaad gebouwd zijn. voor deze toestellen zijn Bewijzen van Deugdelijkheid uitgereikt. Daar deze in het Engels zijn opgesteld wordt er aangenomen dat de toestellen geëxporteerd zijn (informatie hieromtrent is zeer welkom). BvD’s werden uitgereikt omdat de toestellen niet compleet werden afgeleverd. Er werden geen instrumenten ingebouwd en vermoedelijk zijn de toestellen ook nooit ingevlogen omdat er dan wel een Bewijs van Luchtwaardigheid uitgereikt zou zijn. Wel is zeker dat er in Nieuw Zeeland niet meer dan de drie bekende toestellen zijn ingevoerd. Ook in het Belgische register is maar één toestel terug gevonden.

1977 Sagitta verkocht:
• Tijdens een vergadering van de vliegclub in maart van dit jaar werd door Mevrouw Bauling toestemming gegeven om de Sagitta te verkopen.

Bron: Archief Vliegclub Teuge.

N.V. Vliegtuigbouw Sagitta:

Foto: Xeno Poll.

PH-266 NV Vliegtuigbouw Sagitta (1)
04/07/60 Eerste vlucht te Teuge.
583
04/05/61 NV Vliegtuigbouw, Teuge.
../../.. G.J. Ordelman, Warnsveld. Niet op BvL.
19/05/68 Ongeval Groesbeek.
06/05/74 Inschrijving doorgehaald. “Vele malen van eigenaar veranderd na ongeval”.
In 1977 kwamen de restanten in het bezit van J.J. Bekker te Oldenzaal, en die zijn toen ook nog door de RLD geïnspecteerd t.b.v. een eventuele restauratie. Dat is er tot nu toe niet van gekomen, maar het toestel schijnt nog steeds te bestaan.

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

PH-280 NV Vliegtuigbouw Sagitta II (002)
586
05/07/61 NV Vliegtuigbouw, Teuge.
06/04/64 W.J. de Boer, Apeldoorn.
22/06/67 M.J.H. Padding, Hollandse Rading; H. Deege, Bilthoven.
21/07/71 Inschrijving doorgehaald.
N6445 NV Vliegtuigbouw Sagitta II (002)
../../.. Steven E. Larmore, 270 Estrella Ave # H4, Saint Augustine, FL

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

PH-302 NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (003)
593
22/02/62 NV Vliegtuigbouw, Teuge.
18/12/64 Gooise Zweefvliegclub, Nieuw-Loosdrecht.
30/11/76 Inschrijving doorgehaald. “Buiten gebruik gesteld”.
2676 PH-302
27/04/78 Gooise Zweefvliegclub, Hilversum.
06/10/79 Ongeval Hilversum.
20/11/79 Inschrijving doorgehaald.

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

ZK-GCW NV Vliegtuigbouw Sagitta (004)
../../.. E. van Notten, Nieuw Zeeland
../../72 In dit jaar stond deze kist nog ingeschreven (zie ZK-GQR).
ZK-GQR
ZK-GQR NV Vliegtuigbouw Sagitta (004)
ZK-GCW
../../.. Zweefvliegclub ?
24/07/65 Verongelukt (zie ZK-GCW)

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

PH-307 NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (005)
959
18/12/62 KNVvL, Den Haag.
06/04/68 Ongeval Venlo.
02/08/68 Inschrijving doorgehaald.
De romp werd gerepareerd en (samen met de vleugels van de PH-309) gebruikt voor de PH-384.

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

PH-384/C1 NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (005)
1390
17/09/68 KNVvL, Den Haag.
19/11/73 C.H. Munnig Schmidt, Hilversum.
23/02/79 C.H. Munnig Schmidt jr., Hilversum.
../../91 C.H. Munnig Schmidt, Hilversum.
Opgebouwd uit de romp van de PH-307 (c/n 005) en de vleugels van de PH-309 (c/n 007). Op BvL 1390 stond het constructienummer dan ook in eerste instantie als 005/007 vermeld.

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

PH-308 NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (006)
973 NV Vliegtuigbouw, Teuge.
11/04/63 KNVvL, Den Haag
18/06/73 F. Höller, Apeldoorn.

Eendagswedstrijd 1974. De Sagitta van Frits Höller (PH-308) wordt uit de hangaar gehaald. Foto: Hans Brandts.

Eendagswedstrijd Teuge. Frits Höller in zijn Sagitta. Foto: Hans Brandts.

06/11/75 W.H. Zillen, Brunsum.
26/06/79 P.J. Eijlander, Amsterdam.
01/04/80 U.J. Beeke, Amstelveen; J. Wiemer, Amsterdam; P. Staargaard, Amsterdam; G. van Os, Leiden.
23/05/83 Ongeval Soest.
18/01/84 Inschrijving doorgehaald.
BGA 2930/ETC
In 1991 werd het toestel, dat op 14/11/87 zijn laatste vlucht had gemaakt, aangekocht door de Aviodome. Het is weer vliegwaardig gemaakt door F. Höller. In september 1992 werd toestemming verkregen voor het maken van een aantal foto-vluchten (als PH-308?). Daarna werd het toegevoegd aan de museumcollectie.
Opmerking: Het is mij niet bekend of deze kist ook weer als PH-308 gevlogen heeft. Zo ja, dan zou deze ook een (tijdelijk) BvL gehad moeten hebben. Dit nummer is mij echter niet bekend.
Ook is gemeld dat dit toestel eind jaren ’80 in Engeland heeft gevlogen en in 1991 werd aangekocht door het Aviodome.

Foto: Xeno Poll.

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

BGA 2930/ETC NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (006)
PH-308
../../.. ?
PH-308

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

PH-309 NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (007)
979
20/08/63 KNVvL, Den Haag.
22/05/64 Ongeval Borkenberge (D).
03/08/64 Inschrijving doorgehaald.
De vleugels werden (samen met de romp van de PH-307) gebruikt voor de PH-384.

Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

PH-310 NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (008)
976
28/06/63 Vliegclub Teuge, Deventer.
13/06/64 Tijdens het loskomen raakte een vleugeltip het 40 cm hoge gras waardoor er een grondzwaai volgde. De bestuurder ontkoppelde niet en dat verergerde de schade alleen maar. De vleugels waren onbeschadigd maar van de romp was de neus weggeslagen en bij de achterste beslagen afgebroken.
15/04/71 Inschrijving doorgehaald.
N6446.

Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

Foto: Xeno Poll.

Foto: Piet van de Made.

Bron: Archief Vliegclub Teuge.

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

N6446 NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (008)
PH-310
../../.. ?

(PH-311) NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (009)
In 1963 niet opgenomen door de KNVvL te Den Haag. Van haar bestelling van vijf toestellen stelde de KNVvL de laatste beschikbaar voor conversie tot Super Sagitta (spanwijdte 17.00m i.p.v. 14.80). Hiervoor in de plaats werd c/n 011 aan de KNVvL toegewezen maar ook dat toestel werd niet afgeleverd. Het eerstvolgende KNVvL-toestel was de PH-319.
OO-ZEV, N12DC
OO-ZEV NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (009)
1474 (PH-311)
06/08/63 Herman Smet, Antwerpen.
../../.. J. Fine & W. de Swaef, Oul Turnhout.
14/05/69 Inschrijving doorgehaald.
N12DC
N12DC NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (009)

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

OO-ZEV, (PH-311)
../../.. Michael J. Grimes, 5345 W. Avenue B., Rosamond, CA

ZK-GDO NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (010)
../../.. G.K. van Asch, Hastings, Nieuw Zeeland
../05/65 Rotorua Gliding Club (Inc.), Rotorua (ook gemeld als Rotorica Gliding Club)
09/01/17 Uitgeschreven “buiten gebruik gesteld”.

(PH-???) NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (011)
../../.. Was kandidaat voor het Nederlandse register.
Nxxxxx, N88988
Nxxxxx NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (011)
../../.. James R. Holliday, 904 Peninsular Avenue, SAn Mateo, CA.
N88988
N88988 NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (011)
../../.. Terry J. Menees, 2646 N. Saratoga ST. Tempe, AZ.

NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (012)
05/08/64 BvD 685 t.n.v. NV Vliegtuigbouw.
Vlieghandboek in het Engels.

PH-319 NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (013)
1152
10/06/65 KNVvL, Den Haag.
31/10/73 C. van Zomeren, Den Haag; H.J.A. Bieckman.
17/05/76 F.C.J. Wevers, Amersfoort.
25/09/78 L.J. Mol, Sittard.
24/05/89 F.A.P.M. Otten Deurne.
11/04/91 Bewijs van Luchtwaardigheid verlopen.
09/03/94 Inschrijving doorgehaald.

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

Foto: Rob Hartog.

• De PH-319 is via de “van Loosbroek” collectie in eigendom gekomen van het Aviodrome en werd geadopteerd door Rob Hartog die het toestel dat al in goede conditie verkeerde, samen met twee vliegvrienden weer luchtwaardig heeft gemaakt.

Foto: Rob Hartog.

• Op 9 juli 2017 heeft het toestel een vlucht van anderhalf uur gemaakt.

• Het toestel blijft eigendom van het Aviodrome en de houder is Rob Hartog.

VH-GQS NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (014)
11/02/65 BvD 691 t.n.v. NV Vliegtuigbouw.
../../.. Owen Lyall, Serpentine

ZK-GDX NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (015)
11/02/65 BvD 692 t.n.v. NV Vliegtuigbouw.
07/06/87 Afgeschreven Rotorua, Nieuw Zeeland. Opgeslagen.

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

N12199 NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (016)
01/06/65 BvD 697 t.n.v. NV Vliegtuigbouw.

NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (017)
21/06/65 BvD 699 t.n.v. NV Vliegtuigbouw.

N9121 NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (018)
01/12/65 BvD 701 t.n.v. NV Vliegtuigbouw.

NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (019)
24/04/67 BvD 707 t.n.v. NV Vliegtuigbouw.

PH-424 NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (020)
1808
11/12/70 Vliegclub Teuge, Teuge.

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

Foto: Hans Brandts.

Foto: Xeno Poll.

Bron: Archieven Historisch Zweefvliegarchief.

04/08/77 G. van der Stelt, Ermelo.
19/11/79 B.H. Nienhuis, Deventer.

Foto via Herman Nienhuis.

Fuentemilanos. Foto: Hans Brandts.

Foto: via Herman Nienhuis.

1981 Zweefvliegwerkplaats VCT; links de PH-424, rechts een K-13. Foto: Hans Brandts.

11/11/82 P. Ditmar, Leiden.

Foto Xeno Poll.

10/02/88 W.F.J. Zweverik, Vorden.
12/06/88 Ongeval Terlet.
06/09/88 Inschrijving doorgehaald.
Opmerking: De restanten bestaan nog en waren destijds opgeslagen bij de heer Munnig Schmidt te Hilversum (op dat moment mede-eigenaar van de PH-403).

PH-403/HW NV Vliegtuigbouw Sagitta 013 (021)
1387
05/07/68 Verklaring voor accoord door resp. A. Spierenburg (inspecteur) en A.L. Bauling (fabrikant).
15/07/68 NV Vliegtuigbouw, Teuge.
../../.. W.J. de Boer, Apeldoorn; A. Heinen, Apeldoorn.
12/07/76 W.J. Kroon, Apeldoorn; J.J. Brants, Oss.
30/11/76 Inschrijving doorgehaald. Buiten gebruik gesteld.
2900 PH-403
04/07/79 W.J. Kroon, Apeldoorn; J.J. Brants, Oss.
13/01/86 W.J. Kroon, Wenum Wiesel.
29/01/87 Inschrijving doorgehaald.
3771 PH-403
07/04/88 C.H. Munnig Schmidt jr, Hilversum; H.W. Leenaarts, Loosdrecht; H. Deege, Laren; W.J. van Altena, Amsterdam.
25/04/90 H.W. Leenaarts, Loosdrecht.
11/04/63 KNVvL, Den Haag
18/06/73 F. Höller, Apeldoorn.
06/11/75 W.H. Zillen, Brunsum.

1976 Groot onderhoud Sagitta PH-403. Foto: Hans Brandts.

1978 Bijna klaar na groot onderhoud en liggermodificatie. Foto: Hans Brandts.

1979 Sagitta PH-403 op het veld (eerste vliegdag na groot onderhoud) voor proefvlucht. Foto: Hans Brandts.

1979 Proefvlucht door Frits Höller. Foto: Hans Brandts.

PH-403 sleepstart. Foto: Hans Brandts.

Teuge vanuit de PH-403; met harde baan, maar nog zonder taxibanen? Foto: Hans Brandts.

26/06/79 P.J. Eijlander, Amsterdam.
01/04/80 U.J. Beeke, Amstelveen; J. Wiemer, Amsterdam; P. Staargaard, Amsterdam; G. van Os, Leiden.

1980 PH-403 in Fuentemilanos, Spanje. Foto: Hans Brandts.

1981 Reparatie na buitenlanding in Spanje. Foto: Hans Brandts.

23/05/83 Ongeval Soest.
18/01/84 Inschrijving doorgehaald.
BGA 2930/ETC
In 1991 werd het toestel, dat op 14/11/87 zijn laatste vlucht had gemaakt, aangekocht door de Aviodome. Het is weer vliegwaardig gemaakt door F. Höller. In september 1992 werd toestemming verkregen voor het maken van een aantal foto-vluchten (als PH-308?). Daarna werd het toegevoegd aan de museumcollectie.
Opmerking: Het is mij niet bekend of deze kist ook weer als PH-308 gevlogen heeft. Zo ja, dan zou deze ook een (tijdelijk) BvL gehad moeten hebben. Dit nummer is mij echter niet bekend.
• Ook is gemeld dat dit toestel eind jaren ’80 in Engeland heeft gevlogen en in 1991 werd aangekocht door het Aviodome