Uitbouw havendienst:

Foto: Archief Vliegclub Teuge.

Air Advertising Holland:
• Val van vliegtuig was slechts stunt – Enschede – Honderden Enschedeërs hebben zaterdag (28 september) rond het middag uur het hart vastgehouden toen zij in de veronderstelling verkeerden, dat een reclamevliegtuig tengevolge van hevige rukwinden boven het centrum van de stad in moeilijkheden was geraakt. Het toestel bevond zich op een hoogte van circa 500 m, en maakte enkele keren “een val” van 50 tot 100 meter. De politie waarschuwde de vliegbasis Twenthe, die zich op haar beurt wendde tot het vliegveld Eelde, omdat verondersteld werd dat men vanaf Eelde verbinding kon krijgen met de piloot. Wat er daarna gebeurde wist de politie niet. Verondersteld werd, dat de piloot was uitgeweken naar Duitsland.
• Vanmorgen (30 september) bleek men op het vliegveld Eelde nergens van te weten. Noch de havendienst, noch de verkeersleiding wist iets van een reclamevliegtuig. ook was hier in de loop van de morgen geen enkel reclametoestel opgestegen. De afdeling Air Advertising van het vliegveld Teuge wist er echter wel meer van.
• Hier was zaterdagmorgen een vliegtuig opgestegen met een grote sleep, waarop reclame van een distilleerderij. Boven Enschede had de piloot enig stuntwerk verricht om zijn boodschap “beter tot zijn recht te laten komen”. Hij deed dit wel meer wanneer het weer er zich voor leent. Dat was zaterdag boven Enschede het geval.
• Turbulente windstoten hadden het hem mogelijk gemaakt van tijd tot tijd (tegen de wind in vliegend) het vliegtuig “stil te laten staan” en vervolgens “in een windzak” te laten vallen. Air Advertising gnuifde “Reclame-technisch foefje”.

Air Finance Holland B.V.:
• Begonnen omstreeks 1974. Verder zijn mij geen gegevens van dit bedrijf bekend.

De Aztec van Van der Plaat. Op de foto Eric Kruysen. Foto: via Piet van de Made.

(PH-WDP) Piper PA-23-250 Aztec E (27-4706):
N14139
23/08/71 BvI-aanvraag Schreiner & Co NV, Den Haag.
00/08/71 Gewenst kenmerk gecorrigeerd.
PH-WPD

PH-WPD Piper PA-23-250 Aztec E (27-4706):
1871 (PH-WDP), N14139
30/08/71 Schreiner & Co NV, Den Haag.
06/09/71 Metaalwarenfabriek J.Th. Benraad NV, Terborg.
29/04/74 Inschrijving doorgehaald.
F-BVTG

Air Service Holland BV:
• Op 29/03/74 kregen 35 piloten hun wings, ditmaal uit handen van de bekende Nederlandse straaljagerpiloot en testvlieger J.L. Flinterman.
• Hij was in Nederland de eerste straaljagerpiloot en vestigde in 1949 het Nederlands snelheidsrecord en hoogterecord. In 1951 was hij de eerste Nederlander die supersonisch vloog.
• De geslaagden waren ditmaal: H. Tideman uit Arnhem, G.B. Wildenbeest uit De Steeg, H. Ekker uit Oosterbeek, J. ten Hoopen uit Wageningen, J.J. Westra uit Wageningen, H.A.W. Kotter uit Nijmegen. H.J. van de Klugt uit Berg en Dal, D. Straatman uit Nijmegen, H.W. Schotpoort uit Eerbeek, G.J. Burgers uit Eerbeek, W. Broekema uit Barneveld en P.G.J. Bergsma uit Hummelo.
• Bij de weg die toentertijd nog voor de A.S.H. hangaar liep (de rechter hangaar was toen nog van de Gelderse Luchtvaart Maatschappij) werd een verkeersbord voor vliegtuigen geplaatst zodat deze niet met draaiende propeller de weg overstaken. Tevens kwam er naast de semi-permanente stallingshangaar nu ook een tweede en tevens werd de toeschouwersruimte aangepast.
• De 30-jarige George Dierijck (hoofd van de technische dienst van Aviation Service Holland) maakt een voor kleine vliegtuigjes ongewoon lange vlucht, namelijk van Teuge naar Kenia. De kist, de PH-WVM, werd gebruikt voor zendingsdoeleinden. Het is daardoor aangekocht door de organisatie Wereld Wijde Zending.
• Ook had A.S.H. er in dit jaar inmiddels twee dochters bij gekregen, namelijk Air Finance Holland en Air Service Zeeland.
• Sinds 1 september 1974 werd Air Service Zeeland BV een dochteronderneming van A.S.H. (met een meerderheids belang van 55%, de rest is van King Air). Onder leiding van Erik Kroese ging het bedrijf na een aanloopperiode van een maand op 1 oktober officieel van start. Naast de vliegeropleiding, de verkoop van nieuwe en gebruikte vliegtuigen, verhuur van zaken- en privémachines, technisch onderhoud en rondvluchten, werd er natuurlijk aan luchtreklame gedaan.
• Op vrijdag 29 november vond er een opening plaats van de nieuwe kantoorruimte en hangaar door Dhr. G. van Os, European Director of the Cessna Aircraft Company. Hier vond de presentatie plaats van de 1975 modellen van Cessna.
• Zaterdag 30 november en zondag 1 december werd er vervolgens open huis gehouden.
• Tijdens deze opening was ook het 1975 model van de Grumman American Traveler te bezichtigen.
• Ook maakte een Starfighter van de Koninklijke Luchtmacht een flypast over het A.S.H. complex. Deze pass schoot Ir. J.N. Kooij (voorzitter van het Luchthavenbestuur) in het verkeerde keelgat, omdat deze dwars zoor zijn toespraak heen vloog. Dhr. Duijvestein zou hier niet van op de hoogte zijn geweest. Volgens de Luchtmachtvoorlichtingsdienst kan het overvliegen echter nooit op eigen houtje gebeurd zijn en was het natuurlijk afgesproken werk. Vanzelfsprekend leverde dit een voortreffelijke stunt op.
• In 1974 werden er 921 starts of landingen (naar 11 Europese landen) gemaakt; In januari en februari 1974 waren dit er al 83 en in 1975 110.-

Oprichtingsakte (Ronald Hultink).

Central Air Teuge B.V.:
• CAT werd opgericht in 1974 door Otto Hartman en Jan van Ee. Aanvankelijk werd er begonnen met twee vliegtuigen, beiden werden ingezet voor de verhuur. Al gauw meldden zich mensen die wilden gaan vliegen, maar geen brevet hadden. Toen ontstond de vliegschool. Daarna volgde het reklame-sleepvliegen.

Foto: via Piet van de Made.

Foto: via Piet van de Made.

Advertentie van Central Air Teuge. Rolroer / Archief Vliegclub Teuge.

Autoloze zondag:
• Ook Teuge ontkwam niet aan de “Autoloze” zondag. Het niet mogen vliegen leverde echter nauwelijks besparing op. Alle sportvliegtuigen in heel Nederland verbruikten namelijk nog geen 10% van de hoeveelheid benzine die het hele Nederlandse autopark verslond. De regering zag dan ook af van benzinedistributie voor de kleine luchtvaart.
• Ook de zwevers moesten er aan geloven. De sleeptoestellen moesten op zondag ook aan de grond blijven en de op een auto gemonteerde lier mocht op zondag geen meter rijden.
• Teuge werd “bezet” door modelvliegclubs uit Apeldoorn en Deventer. Deze modelvliegtuigen vlogen namelijk op methylalcohol en daarvoor waren geen beperkende maatregelen van kracht.

H.G.C.S. Smeitink:

25/05/74 Foto: Walter de Groot.

25/05/74 Foto: Walter de Groot.

• Op 2 augustus 1974 werd de PH-CSL ingeschreven in het Nederlandse register en wel met het serie nummer PG712. Op 12 november 1981 werd dit echter gecorrigeerd omdat dit niet zijn constructienummer is maar een vorige registratie. Zijn echte constructienummer is 86609. De letters PH-CSL staan voor Papa Henry, Charles, Sirnie en Lily, en dit zijn respectievelijk de namen van zijn zoon, dochter en echtgenote. De Tiger Moth werd in Headfield in Engeland gebouwd en maakte zijn eerste vlucht op 26 oktober 1934 aldus de eigenaar.

Foto: via Piet van de Made.

Foto: via Piet van de Made.

• De in Hengelo geboren Henry Smeitink “vond” op het vliegveld Brasschaat zijn Tiger Moth. Hij kocht de kist en vloog er voor het eerst mee op 02/11/68 onder Belgische vlag (als OO-DJU). Zijn laatste vlucht maakte hij op 10/05/69. De Tiger Moth leek keurig onder dak te zijn, maar werd wegens ruimtegebrek, tijdens zijn afwezigheid, buiten gestald. Bij zijn terugkeer in België trof hij slechts een zielig hoopje roest aan en volgens luchtvaartinspecteur Arie Bekker kon de eigenaar “dit zielige hoopje roest” maar beter naar de vuilnishoop brengen. Het wrak was op dat moment nog geen 200 gulden waard en met restauratie zou een kleine 50 mille gemoeid gaan. In totaal zou het maar liefst 110 mille gaan kosten.

Travelair:
• Twin Otter: Dit type woog 5695 kg en was hiermee het zwaarste vliegtuig dat in die tijd op Teuge mocht landen.
• Dit bedrijf had een vrachtlijndienst van Rotterdam naar Engeland waarvoor de Twin Otter PH-DDC werd ingezet.
• Het bedrijf adverteerde destijds ook in Airnieuws. In de advertentie was de neus van een vliegtuig te zien met de tekst “Dit is het begin van iets groots”. Helaas is Travelair nooit groot geworden…

Vliegclub Teuge 40 jaar:

Bron: archief Vliegclub Teuge.

Bron: Henk Wadman.

25/05/74 Foto PH-HBC: Walter de Groot.

• Op 25 mei werd ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum een ballon opgelaten, en werden radiografisch bestuurbare modellen en zweefvliegtuigen de lucht in gestuurd.

25/05/74 Foto: Walter de Groot.

• Er werden demonstraties gegeven van kunstvliegen in een zweefvliegtuig en een Tiger Moth. Aviation Service Holland demonstreerde met 4 toestellen en daarnaast vlogen ook de zakenvliegtuigen Cessna 310 en de Cessna Cardinal. De Gelderse Luchtvaartmaatschappij vloog de Japanse Fuji Sabaru, Air Advertising Holland met een landbouwsproeivliegtuig en de Vereniging Parachutisten Springen Teuge. Verder was er het team Bols met 6 stuntvliegers en de Rijks Luchtvaart Dienst (later K.L.M. Luchtvaart School) showde één van haar Citations.

Bron: via Coert Munk.

Foto: Archief: M.J.M. Duijvesteijn.

• Tienduizenden toeschouwers hingen aan de lippen van commentator F. Zandvliet tijdens een groots vliegfeest waarin alle facetten van de luchtvaart aan de dag kwamen. Met het laag overvliegen van een Transavia-Caravelle, gevolgd door een Cessna Citation van de RLS, werd het verschil gedemonstreerd tussen het oorverdovende lawaai van ouderwetse straalvliegtuigen en het fluisterende geluid van het moderne straal-zakenvliegtuig. 20 koeien die normaliter geen oog hadden voor een simpele Cessna of Piper gingen er met melkinstallatie vandoor. Een Cessna Citation liet fluisterend horen dat het ook anders kon.

25/05/74 Foto PH-LZE: Walter de Groot.

25/05/74 Foto PH-ALM: Walter de Groot.

25/05/74 Foto PH-LUF: Walter de Groot.

25/05/74 Foto PH-VIR: Walter de Groot.

25/05/74 Foto: Walter de Groot.

25/05/74 Foto: Walter de Groot.

25/05/74 Foto PH-TVB: Walter de Groot.

25/05/74 Foto: Walter de Groot.

25/05/74 Foto OO-SIA: Walter de Groot.

25/05/74 Foto PH-ASH: Walter de Groot.25/05/74 Foto PH-406 “Fri-Ki”: Walter de Groot.

25/05/74 Foto PH-DYL: Walter de Groot.

25/05/74 Foto PH-491: Walter de Groot.

25/05/74 Foto R-134: Walter de Groot.

25/05/74 Foto PH-MBK: Walter de Groot.

Onbekend, onbekend, Piet van de Made, Harm Bodewes, Gerard Burgers, onbekend, onbekend, onbekend, Wout Bokstein. Foto: via Piet van de Made.

Vlieger vloog in administratieve val:
• 10 Maart – Een administratieve fout was er de oorzaak van dat de 33-jarige Jan Jaap A. uit Deventer voor het kantongerecht moest verschijnen. Het vliegtuig waarmee hij had gevlogen bleek nog niet uitgeschreven uit de Nederlandse registers, terwijl er al wel Duitse papieren waren afgegeven.
• Als gevolg daarvan vloog A. zonder de papieren die de Luchtvaartwet eiste, maar die A. meende niet nodig te hebben omdat hij in de veronderstelling leefde dat hij met een Duits toestel vloog. Bovendien werd hem ten laste gelegd dat hij een commerciële vlucht maakte terwijl hij daarvoor niet het vereiste brevet bezat.
• A. voerde aan, en wist zich daarbij gesteund door een getuige-deskundige, dat er van een commerciële vlucht geen sprake was. Hij had het vliegtuig genomen om naar België te gaan voor een boodschap en zo zijn vlieguren vol te maken. Van de verkeerde papieren was hij zich niet bewust.
• Kantonrechter mr. J. Schutte liet zich overtuigen. Tegenover de eis van in totaal 500 gulden boete van de officier stelde hij vrijspraak voor de vermeende commerciële vlucht en ontslag van rechtsvervolging voor het ontbreken van de juiste papieren.

Astronaut:
• Astronaut Richard Gordon maakte in 1969 deel uit van de Apollo 12 bemanning en hij bezocht in 1974, in gezelschap van zijn vrouw Barbara, Vliegveld Teuge. Gordon landde met een gecharterde Piper Navajo van Transavia (die ook voor de uitnodiging zorgde) op Vliegveld Teuge. Op Vliegveld Teuge werden Gordon en zijn vrouw door havenmeester Burgers verwelkomd en de reden van het bezoek lag in het 40-jarige bestaan van de Vliegclub. Tijdens een korte bijeenkomst werd hij tot erelid benoemd. Hij was ronduit verrukt over het “kleine en gezellige Teuge”.

Archief: J.M. Haverkamp.

23 mei. Foto: Archief Gerard Burgers.

Verdwaalde Zweden:
• Als enige veld in Nederland dat continu per radio bereikbaar was, werd in dit jaar de hulp van Teuge ingeroepen door de luchtverkeersleiding in Nieuw Milligen voor het opsporen van een tussen Londen (Gatwick) en Bremen verdwaalde Zweedse Piper Cherokee. Overvallen door de duisternis en slecht weer waren de Zweden namelijk niet meer in staat zich te oriënteren.
• In de buurt van Barneveld werden de Zweden waargenomen. Op aanwijzing van de havendienst van Teuge werd er koers gezet naar Teuge. Hier werden bliksemsnel diverse particuliere auto’s het veld op gereden om als baanverlichting te fungeren. De brandweer uit Voorst en Apeldoorn stond stand-by. De zwaailichten van de luchthavenvoertuigen markeerden het begin van de baan en een serie lichtkogels loodsten de Zweden in het duister naar het vliegveld. De Zweden maakten een veilige landing.

Japanners openen eerste hangar:
• Op 2 oktober verschenen de Japanse Ambassadeur Zijne Excellentie Shigeru Hirota en zijn eerste secretaris Masamitsi Hiroumi op Teuge in een op Teuge geassembleerde Fuji, bestuurd door J. Martin Schröder. Met het starten van een zojuist geassembleerde Fuji opende de Japanse Ambassadeur de nieuwe Luchthavenhangaar die aan de G.L.M. was verhuurd. De catering was natuurlijk in handen van Martin Air’s Party Service en hiermee is duidelijk dat de G.L.M. in handen was gekomen van Martinair, maar nog wel op Teuge bleef.

Martin Schröder. Foto: Archief Vliegclub Teuge.

Parachutespringen:
• Op 7 oktober kwamen Russische parachutisten op Teuge aan. De wereldkampioenen toonden hun nieuwe materiaal. Enkele weken hiervoor behaalden zij in Oklahoma (Verenigde Staten) het wereldkampioenschap parachutespringen bij de heren.
• Vanwege de centrale ligging in West-Europa werd Teuge gekozen. Op 28 en 29 oktober zagen tienduizend bezoekers de Russen uit de Antonov AN-2 (CCCP-05904) springen met hun D 3 en T 4-parachutes. Springsters Galina Privalova en Zanaida Kuzicyna (wereldkampioene precisiespringen bij nacht) hadden al meer dan 1.300 sprongen op hun naam staan toen ze op Teuge landden. De beide dames werden vergezeld door de routiniers Boris Komratov, Anatoleï Sadelin, Mihail Pantaleëv en Alexander Gregorewtsj Belenko. De VPC Teuge maakte in 1972 in totaal 2.350 sprongen.

Foto: Bron onbekend.

Foto: via Piet van de Made.

• Overigens was het oproepen van de Russische kist nog een probleem. Op de oproep “Charly, Charly, Charly, Papa” werd herhaaldelijk niet gereageerd. Nadat luchthavenvoorlichter Henk Wisselo (die tijdens een vakantie in Bulgarije had geleerd dat de cyrillische lettertypes C en P bij ons als S en R te boek staan) was het contact tussen Teuge en het Russische toestel “loud and clear”.

• Dat een parachutesprong ook een uitstekend begin van een huwelijk kan zijn bewezen Charles Schuilenburg en Jeanette van Vulpen. Zij stapten uit een Cessna boven het gemeentehuis van Gorssel. Na een gezamenlijke vrije val stuurden zij hun parachutes tot bijna op de tenen van de ambtenaar van de burgerlijke stand die de Teugse para’s in de echt verbond.
• Opnieuw een record voor Henk Verbeek (VPC Teuge). Ditmaal brak hij een Nederlands record door op één dag 80 sprongen te maken.

10/11/74 PH-ADF Reims/Cessna F172M Skyhawk II:
• PH-NSC Piper PA-28-140 Cherokee E. Tijdens het wegrijden voor een vlucht naar Hilversum, raakte de linker vleugeltip van de Cherokee het richtingsroer van de Cessna. Beide toestellen werden licht beschadigd.

00/00/74 PH-ASH Reims/Cessna FRA150L Aerobat:
• Schroef beschadigd.

Tweede hangar:
• Op 29 november ging de tweede hangaar van de Luchthaven Teuge officiëel open. Gerry van Oss, de Europese Cessna-directeur, verrichtte de officiële opening. A.S.H. heeft in dit jaar inmiddels twee dochters gekregen: Air Finance Holland en Air Service Zeeland.

Eerste Bell Jet Ranger op Teuge:
• Dit was een helikopter die gecharterd werd (van Brussels Airways) door het syndicaat Welschap, waarin Philips en DAF participeerden. Aan boord waren enkele Philips functionarissen die voor een korte bespreking in Apeldoorn waren. De PH-FSW deed een rondje Eindhoven – Almelo en van Almelo terug naar Apeldoorn in ongeveer 50 minuten.

Sportvlieger naar Tel-Aviv:
• Sportvlieger Ronald Hultink uit Vaassen vertrok in een 1-motorig toestel naar Tel-Aviv met een schriftelijke groet van de Burgemeester van Apeldoorn voor zijn ambtgenoot in de Israëlische hoofdstad. Ronald, die na 10 dagen weer terug hoopte te zijn, had als navigator Rob Kok (28) uit Putten meegenomen. Behalve de brief van de burgemeester vervoerde Hultink ook nog een brief met een groet van de havenmeester van Teuge voor zijn collega in Tel-Aviv. Ook waren er plannen (indien de vlucht zou lukken) om een tocht over de Atlantische Oceaan te gaan maken en hetzelfde te doen wat indertijd Lindbergh heeft gedaan.

Foto: via Piet van de Made.

Verharde baan:
• In dit jaar werd de papieren strijd begonnen voor verharding van de start- en landingsbaan op Teuge. Men ging een roerige tijd tegemoet: onderzoeken, milieurapporten, beleidsnota, inspraak, Milieu Actiecentrum Nederland, Werkgroep Teuge, Vrienden van Teuge, Stichting Werkgroep Teuge, omwonenden-pro, omwonenden-contra, Algemeen Belang Teuge, spontane handtekeningenacties, bezwaarschriften, AROB-procedures, petities aan de minister, echtgenotes van de vliegers en werknemers naar de staatssecretaris en goed bezochte openbare vergaderingen van het algemeen bestuur van de Luchthaven Teuge.
• Werkgroep Teuge liet overigens flink van zich horen. Er werden stickers gemaakt met de tekst “Laat Teuge fijn blijven” en deze tekst werd zelfs meegevoerd achter een reclamevliegtuigje. Destijds was werkgroep-voorzitter Gerrit Altena uit Apeldoorn bereid een verklaring te geven: “Teuge is fijn en Teuge mag wat ons betreft blijven, maar Teuge moet wél fijn blijven. Kortom: wanneer het Luchthavenbestuur met garanties komt dat ‘t met Teuge in de toekomst niet uit de hand loopt, ben ik dik tevreden. Ook ik vind, uit veiligheidsoverwegingen, een verharde baan noodzakelijk voor Teuge. Maar kom met garanties, die ons de zekerheid geven dat Teuge fijn blijft!”.

Zweefvliegen: 

Bron: archief Vliegclub Teuge.

Bron: archief Vliegclub Teuge.

Jan Koenegras, Ewout Broekema, Pieter Zwart, Mieke Höller. Foto Hans Brandts.

Foto: Hans Brandts.

Gelderse Luchtvaart Maatschappij:
• In 1974 werd het bedrijf 100% dochter van Martinair.
• De Gelderse Luchtvaart Maatschappij heeft de alleen vertegenwoordiging voor de Benelux verkregen van een tweepersoons zelfbouwvliegtuigje uit Engeland. De “Sprite” zoals dit kistje genoemd wordt, is een ontwerp van Practavia in Bucks. Het bouwpakket kost ƒ 7000,– exclusief motor, propeller en de B.T.W. Een 90pk vliegtuigmotor kost tussen de 6- en de 10 duizend gulden en een propeller tussen de ƒ 1500,– en de ƒ 1700,– inclusief B.T.W. De totale 2-zits komt dan op 20.000 een 4-zits is in de maak.
• Tijdens de bouw zou een inspecteur van de Gelderse Luchtvaart Maatschappij 6 controles uitvoeren. De eerste keer voordat de bouw begint. Hierbij worden de werkplaats en het gereedschap bekeken. Tevens wordt de fase waarin het werk het beste uit te voeren is aangegeven. De bouw duurt 600 manuren en hierin zullen 10.000 klinknagels verwerkt moeten worden (dit komt neer op 12 uur per week sleutelen en dat een jaar lang).
• In Engeland waren indertijd 12 sprites gebouwd. De “Sprite” is een sportieve laagdekker met dubbele besturing. De absolute topsnelheid is 230km/u, de kruissnelheid is 140 tot 160 km/u.
• Een two seat, side by side, all metal trainer/tourer suitable for homebuilding. ontworpen door de staff van het blad “Pilot” in 1968. intrekbaar landingsgestel.
• Beschikbare motoren waren: Rolls-Royce/Continental O-240-A or O-200-A en de Franklin Sport 4B. SPAN=24.00 ft O”L=20.00 O”. Tare wt 850lb. AUW 1,400 LB MAX cruise 128 mph.130pk
• Ontworpen door L. Jenkinson en P. Sharman van de Loughborough University gebaseerd op specificaties van Pilot magazine in 1968.
• Marketed bij Practavia Ltd, Booker. In 1973 waren er 20 onder constructie.
• Het zelf leren vliegen met het toestel is moeilijk en de directeur van de Gelderse Luchtvaart Maatschappij Hennie Nuis stelde als eis dat de zelfbouwer lid werd van de Nederlandse Vereniging van zelfbouwers welke bereikbaar is via de K.N.V.v.L.
• Er werden inmiddels 4 bouwpakketten verkocht. Twee aan Rotterdamse vliegtuighobbyisten, 1 in Arnhem en 1 in Groningen (onder andere G-BDDB).

G-BDDB Practavia Pilot Sprite (PFA/1391)
20/05/75 Ingeschreven.
04/12/76 Neergestort in Thorpe Willoughby nabij Selby.